PENGENALAN
Kejayaan Malaysia mengekalkan keamanan dan kestabilan
politik yang diasaskan oleh hubungan etnik yang positif dan bersifat sinergi
telah menarik minat negara luar untuk mengetahui rahsia di sebalik kejayaan ini.
Kekuatan hubungan yang terjalin antara etnik ini sebenarnya bukanlah untuk
dihuraikan kepada orang luar, tetapi yang penting kepada rakyat Malaysia
sendiri.
Sehingga hari ini, kebanyakan negara mahu menjadikan
Malaysia sebagai model negara yang dilihat berjaya mempertahankan hubungan
pelbagai etnik sejak mencapai kemerdekaan pada tahun 1957 walaupun tidak dapat
dinafikan Malaysia juga mempunyai pasang-surutnya dalam menangani kemelut
konflik hubungan etnik.
HASIL PEMBELAJARAN
1.
Menerangkan faktor-faktor
yang mempengaruhi hubungan etnik di Malaysia.
2. Membezakan konsep-konsep
yang digunakan dalam pendekatan untuk menyatupadukan masyarakat di Malaysia.
3. Menghuraikan secara kritis
mengenai cabaran-cabaran yang perlu dihadapi dalam pembinaan negara bangsa.
3.1 FAKTOR
MEMPENGARUHI HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
3.1.1
GALAKAN KEPADA PENDUDUK
BERHIJRAH
Menempatkan penduduk di satu-satu
kawasan boleh menggalakkan pergaulan dan
pertembungan yang lebih kerap antara sesuatu kaum.Antara langkah yang boleh
dilakukan untuk membolehkan rakyat negara ini untuk berpindah dari kawasan
petempatan tradisi masing-masing seperti:
a.
Menyatukan perkhidmatan awam antara semua
negeri di Malaysia. Pegawai kerajaan serta keluarga mereka boleh diarahkan
untuk berpindah dan berkhidmat di wilayah-wilayah yang memerlukan khidmat
mereka. Selain daripada itu para pegawai ini juga boleh digalakkan untuk
menyertai seminar, persidangan dan program latihan di beberapa pusat bandar.[1]
Ini adalah untuk menggalakkan para pegawai
ini berjumpa dan berinteraksi antara satu sama lain .
b.
Mewujudkan perkembangan peluang perniagaan
yang lebih baik ditempat lain.[2]
Langkah ini khusus untuk para peniaga di kawasan mundur atau di kawasan-kawasan
luar bandar berhijrah ke kawasan yang lebih maju dalam usaha untuk mengembangkan lagi perniagaan mereka.
c.
Dalam bidang keselamatan pula, pasukan-pasukan
keselamatan seperti tentera dan polis dari wilayah-wilayah lain boleh
dipindahkan ke wilayah-wilayah tertentu dengan tujuan untuk memenuhi keperluan
keselamatan negara.
3.1.2 PENYERAGAMAN SISTEM PENDIDIKAN (MELALUI
DASAR-DASAR PELAJARAN)
Semua dasar pelajaran seperti Penyata Barnes,
Fenn–Wu, Undang-Undang Pelajaran 1952, Penyata Razak, Penyata Rahman Talib, Dasar
Pendidikan Kebangsaan dan beberapa dasar yang lain yang berhubung dengan isi
pendidikan berperanan untuk memupuk perpaduan[3].
Penyata Razak 1956 contohnya
mengemukakan cadangan untuk mewujudkan satu sistem pendidikan sahaja iaitu
Sistem Pendidikan Kebangsaan[4]
yang tujuannya adalah untuk mewujudkan hubungan
etnik yang lebih erat di Malaysia. Dasar-dasar tersebut penting bagi memastikan
pengasingan yang wujud dalam sistem pendidikan sebelum ini dapat dimansuh dan
digantikan dengan sistem pendidikan yang lebih seragam dan menyeluruh.[5]
3.1.3 PERANAN
MEDIA MASSA
Alat-alat media massa seperti radio
dan televisyen serta akhbar juga digunakan
untuk mengukuhkan hubungan etnik di negara ini. Pendedahan kepada
pelbagai berita, laporan dan dasar kerajaan akan dapat mengurangkan jurang
maklumat yang wujud. Ini akan dapat mengurangkan masalah prasangka akibat
pelbagai maklumat yang tidak tepat. Selain itu juga media massa penting untuk
mengalihkan perhatian kaum pendatang
dari tertumpu kepada maklumat dari negara asal mereka dan memberi perhatian kepada Tanah Melayu.
3.1.4 INTEGRASI
EKONOMI
Integrasi ekonomi juga memainkan
peranan yang penting dalam mewujudkan hubungan etnik di negara ini. Hal ini
dilaksanakan melalui dasar-dasar pembangunan
seperti Rancangan Pembangunan Lima Tahun, Dasar Ekonomi Baru, Dasar
Pembangunan Nasional dan beberapa dasar lagi yang tujuannya adalah untuk
mengurangkan jurang ekonomi yang wujud akibat dasar yang dilaksanakan oleh
pihak British pada zaman penjajahan. Dengan terhapusnya perbezaan fungsi
ekonomi mengikut kaum, perpaduan dalam kegiatan-kegiatan ekonomi akan dapat
diwujudkan.[6] Dasar-dasar ekonomi juga
boleh memastikan pengagihan ekonomi yang tidak seimbang selama ini sehingga
mewujudkan perasaan saling mencemburui akan dapat dihapuskan.[7]
3.1.5 PENYATUAN
FAHAMAN POLITIK
Sistem kerajaan campuran yang terdiri
dari pelbagai kaum merupakan satu lagi cara untuk menggabungkan fahaman politik
antara kaum. Perpaduan politik penting memandangkan penduduk Malaysia terdiri
dari pelbagai kaum. Justeru itu muncul Parti Perikatan, iaitu hasil gabungan UMNO,
MCA dan MIC.[8] Ketiga-ketiga parti ini mewakili tiga kaum terbesar
di Malaysia iaitu Melayu, Cina dan India. Kesan daripada proses penggabungan
ini telah mewujudkan kestabilan dan perpaduan politik dan juga pembangunan
negara. Bagi mengukuhkan asas perpaduan politik negara ini struktur perikatan parti
UMNO, MCA dan MIC telah diperluaskan dengan penubuhan Barisan Nasional yang
mengandungi lebih banyak parti komponen.[9]
Menerusi perpaduan politik ini maka, sebarang asas pertikaian dan pertelingkahan
dapat dibenteras dan sebuah negara yang aman dan makmur dapat diwujudkan .
3.2 PENDEKATAN
MENYATUPADUKAN MASYARAKAT MALAYSIA
Terdapat empat pendekatan utama dalam usaha untuk
menyatupadukan masyarakat Malaysia iaitu:
3.2.1 AKULTURASI
Akulturasi merupakan satu proses penyerapan budaya antara
kumpulan minoriti dan majoriti.[10] Namun demikian bukan semua aspek
kehidupan yang mereka pelajari tetapi
hanyalah melibatkan aspek budaya sahaja. Dengan kata lain, hanya aspek ilmu
pengetahuan, kepercayaan, seni lukis, moral dan akhlak, bahasa, undang- undang,
adat resam dan lain-lain kemahiran yang dipelajari.[11]
Sebagai contoh, amalan pemberian sampul berisi wang
(angpou) dalam masyarakat Melayu, Orang Cina dan India sudah boleh berbaju kurung, berbaju Melayu dan berkebaya. Mereka
pandai makan menggunakan tangan, makan nasi lemak, menari tarian-tarian Melayu seperti
Mak Yong dan Kuda Kepang, menyaksikan wayang kulit dan mempelajari seni silat.
Memandangkan proses ini berlaku secara berterusan maka
kita dapat membezakan antara orang Cina Malaysia dengan orang Cina dari tanah besar
China. Sama juga kita dapat membezakan antara orang India Malaysia dan
orang India dari negara India. Walaupun mereka banyak terpengaruh dengan budaya
kaum Melayu tetapi mereka masih dianggap sebagai orang Cina dan India kerana mereka masih mengekalkan
identiti asal mereka.
3.2.2. DIFUSI
Difusi adalah suatu proses penyebaran unsur-unsur
kebudayaan dari satu individu kepada individu lain dan dari masyarakat kepada
masyarakat yang lain.[12] Proses difusi terbahagi kepada dua jenis iaitu:
a. Difusi antara anggota dalam masyarakat
(intra – society diffusion)
b.
Difusi antara masyarakat (inter –
society diffusion
Terdapat
beberapa faktor yang membantu kejayaan difusi di antara anggota masyarakat
iaitu:
i.
Unsur
baru yang disebarkan adalah berguna. Sekiranya unsur baru itu tidak berguna
maka ia akan gagal untuk disebarkan. Contohnya teknologi menorah getah lebih
mudah disebarkan di kampung-kampung berbanding teknologi lif. Ini kerana
teknologi lif tidak berguna kepada penduduk kampung.
ii. Individu
yang menyebarkan unsur baru mempunyai peranan sosial dan kedudukan tinggi.
Sekiranya individu yang menyebarkan unsur baru itu kedudukan sosialnya rendah
maka difusi tidak akan berjaya. Contohnya pegawai pertanian dan pegawai MARDI
lebih mudah menyebarkan penemuan-penemuan teknologi baru berbanding orang awam.
iii.
Peranan pihak kerajaan samada menyokong atau menyekat
penyebaran sesuatu unsur baru.
Contohnya penyebaran ajaran sesat di Malaysia tidak berjaya kerana ia disekat
oleh pihak kerajaan.
iv.
Unsur baru yang disebarkan tidak bercanggah dengan fungsi
unsur lama memudahkan kejayaan difusi. Jika
disebaliknya maka difusi akan gagal.
Faktor- faktor kejayaan difusi di antara masyarakat ialah:
i. Wujudnya
hubungan kuat antara masyarakat memudahkan difusi ini tersebar. Tetapi
sekiranya hubungan antara masyarakat lemah maka difusi tidak akan berjaya.
ii. Sekiranya
unsur baru yang disebarkan berguna kepada masyarakat maka difusi akan berjaya.
Tetapi sekiranya tidak berguna maka difusi
gagal.
iii. Masyarakat
yang menyebarkan unsur-unsur baru berperanan atau tidak dalam unsur-unsur yang
disebarkan. Contohnya
masyarakat Jepun lebih senang menyebarkan teknologi industri ke negara Asia
kerana mereka memang terkenal dalam bidang tersebut.
iv. Wujudnya unsur paksaan atau tidak.
Contohnya kerajaan boleh memaksa setiap penduduk membuat My-Card tetapi tidak memaksa
mereka menggunakan
kad kredit.
3.2.3 ASIMILASI
Asimilasi ialah satu proses percantuman dan penyatuan di
antara kelompok atau individu yang berlainan
kebudayaan sehingga membentuk satu kelompok
dengan kebudayaan dan identiti yang sama.Ia berkaitan dengan penyerapan sehala individu atau kelompok ke dalam
kelompok lain.[13]
Asimilasi juga merupakan satu proses percampuran
kumpulan-kumpulan minoriti ke dalam kumpulan etnik yang lebih besar.[14]
Faktor kejayaan proses asimilasi ialah:
i. Kelompok minoriti sanggup membuang
identiti mereka dan menerima identitikelompok majoriti. Contohnya orang Cina di
Kelantan.
ii. Kelompok majoriti sanggup menerima kelompok
minoriti dalam kehidupan mereka. Contohnya
orang Jawa di Selangor.
iii. Saiz
kelompok majoriti dan minoriti tidak sama. Sekiranya saiz kelompok majoriti lebih besar
maka mudahlah berlaku asimilasi. Jika sebaliknya maka sukar asimilasi berlaku.
iv. Berlaku
amalgamasi (perkahwinan campur) akan memudahkan dan mempercepatkan proses asimilasi. Contohnya
perkahwinan antara kaum India dan
Melayu.
3.2.4 INTEGRASI
Integrasi merupakan satu proses bagi mewujudkan satu
identiti nasional di kalangan kumpulan-kumpulan yang terpisah dari segi
kebudayaan, sosial, ekonomi dan petempatan
dalam sesebuah unit politik.[15]
Proses integrasi banyak melibatkan penyatuan aspek
fizikal, sosial, ekonomi, politik serta melibatkan penyatuan biologikal iaitu
perkahwinan campur. Proses ini lebih menekankan
ikatan batin iaitu ikatan perasaan, hati dan pemikiran sesama manusia yang akan melahirkan identiti nasional di kalangan
pelbagai kaum di Malaysia.
Integrasi merupakan proses penyatuan kelompok yang
berlainan atarbelakang menjadi sebuah masyarakat yang terikat dengan norma (kebiasaan)
dan nilai serta kepentingan bersama.
Keseluruhannya, proses integrasi dapat dikatakan sebagai
satu proses yang membentuk sebuah masyarakat yang
hidup aman damai secara bersama, berasa kepentingan antara satu sama lain, boleh
berkerjasama dalam pelbagai lapangan, bersedia untuk berkongsi hidup dan
sentiasa berusaha untuk mencapai kecemerlangan
bersama.[16]
Integrasi tidak
akan berjaya sekiranya wujud perasaan kekitaan dan kesukuan dalam setiap anggota masyarakat
3.3 CABARAN
PEMBINAAN NEGARA BANGSA
3.3.1 PERPADUAN
a.
Pemasyarakatan Dan Pemasyarakatan Semula
Corak pemasyarakatan dan pemasyarakatan semula di kalangan pelbagai kaum di
Malaysia sebelum ini lebih menumpu kepada budaya sendiri sahaja. justeru usaha
kerajaan ialah memastikan setiap anggota sesuatu kelompok didedahkan dengan
seluas-luasnya kepada cara hidup, keadaan hidup, dan masalah hidup kaum-kaum
lain.[17]
Anggota-anggota setiap institusi sosial seperti pertubuhan-pertubuhan kemasyarakatan
serta agensi-agensi formal dan tidak formal telah sama-sama menggiatkan usaha-usaha
pemasyarakatan dan pemasyarakatan semula ahli-ahlinya bagi tujuan yang sama.
Melalui kurikulum
dan juga ko-kurikulum di sekolah dan juga universiti generasi muda dapat
berdamping dengan kaum lain. Begitu juga keadaannya dengan program Rukun
Tetangga.
b.
Pengurangan Identifikasi Kelompok
Pengurangan identifikasi
kelompok di kalangan penduduk tempatan telah digalakkan. Melaluinya darjah
keterbukaan diri terhadap kumpulan dan budaya lain dapat
dipertingkatkan. Sedikit sebanyak strategi yang diatur dapat dilaksanakan,
di antaranya melalui pertubuhan dan juga kegiatan sukan yang
melibatkan semua kaum.
c.
Pengurangan Tuntutan Kumpulan
Ada sesetengah
kumpulan kaum di negara ini yang menyuarakan tuntutan-tuntutan yang boleh
menimbulkan konflik dan tidak selari dengan matlamat pembangunan negara.
Pengurangan tuntutan-tuntutan
ini dilakukan sekalipun ini bererti pengorbanan demi untuk memupuk toleransi dan
hubungan yang akrab antara kumpulan. Usaha-usaha seperti
penggabungan parti-parti politik ke dalam satu badan (seperti Barisan Nasional) merupakan di
antara usaha kearah ini.[18]
d.
Pengwujudan Hubungan Kohesif
Hubungan kohesif
antara kumpulan-kumpulan etnik di negara kita dipupuk dari semasa ke semasa bagi memastikan setiap
kumpulan dapat memahami kumpulan-kumpulan lain dengan lebih mendalam.
Perlaksanaan dasar
mengenai hal tertentu seperti perumahan, perniagaan dan sebagainya
menggunalkan strategi yang mendorong perdampingan individu pelbagai etnik.[19]
3.3.2 PENGAGIHAN KEKAYAAN
Melalui Dasar Ekonomi Baru kerajaan
telah mengadakan usaha-usaha ke arah memperbaiki ketidakseimbangan ekonomi dan
menghapuskan pengenalan kaum mengikut fungsi ekonomi. Kerajaan bukan sahaja
ingin mengurangkan jurang perbezaan pendapatan, bahkan tumpuan utamanya ialah
ke arah pengurusan semula corak gunatenaga dan hakmilik agar semua kaum akan
dapat menikmati faedah-faedah dari proses membangun.[20]
Antara strategi yang
telah dilaksanakan adalah seperti memodenkan kawasan luar bandar bagi
meninggikan daya pengeluaran dan taraf
kehidupan golongan miskin. Kedua, membangunkan
masyarakat bumiputera dalam sektor
perdagangan dan industri supaya setanding dengan bukan bumiputera dalam
kegiatan ekonomi moden termasuklah menambahkan hakmilik bumiputera dalam pemilikan
saham dalam sektor syarikat dan yang ketiga, menyusun semula corak gunatenaga
mengikut sektor dan jenis pekerjaan secara berperingkat melalui pertumbuhan
ekonomi supaya dapat mencerminkan susunan kaum.[21]
Strategi perindustrian untuk menyusun
semula masyarakat dalam konteks ekonomi yang berkembang memberi keutamaan kepada
usaha-usaha menggalakkan tenaga buruh yang banyak, penyertaan orang-orang
Melayu dan kaum bumiputera lain dalam semua peringkat pengurusan
dan pengeluaran, perkongsian modal dan lain-lain kegiatan ekonomi berasaskan sumber
alam tempatan, perusahaan berorientasikan eksport dan galakan penempatan
perusaan-perusahaan di negeri-negeri yang kurang maju.[22]
3.3.3 JATI DIRI
Jati diri bertujuan untuk mewujud dan membangunkan masyarakat demokratik
yang matang, mengamalkan satu bentuk persefahaman yang matang, demokrasi
Malaysia berasaskan masyarakat Malaysia yang unggul berasaskan muafakat dan
yang boleh menjadi contoh kepada banyak negara membangun. Untuk itu, Malaysia
membangun dengan tidak meniru negara-negara maju tetapi mengikut acuan sendiri.[23]
3.3.4 IDENTITI
NASIONAL
Identiti nasional bertujuan untuk mewujudkan masyarakat yang liberal dan
bertolak ansur, rakyat pelbagai kaum bebas mengamalkan adab, kebudayaan dan
kepercayaan agama masing-masing dan pada masa yang sama meletakkan kesetiaan mereka kepada negara.[24]
Antara strategi yang dilaksanakan ialah program ‘citrawarna’ yang diadakan
setiap tahun menonjolkan kebudayaan negeri-negeri berbeza, selain meningkatkan
sektor pelancongan negara.[25]
RUJUKAN
1.
Mardiana Nordin dan Hasnah Hussin (2004), Pengajian Malaysia, Shah Alam:
Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.
2. Mahdi Shuid dan Mohd Fauzi Yunus (2004), Pengajian Malaysia, Petaling Jaya:
Pearson Malaysia Sdn. Bhd.
3.
Malaysia
4.
Ruslan Zainuddin et.al. (2005), Kenegaraan Malaysia, Shah Alam: Fajar
Bakti Sdn. Bhd.
5.
Konsep-konsep
Asas Sosiologi.
6.
Nazaruddin Hj. Mohd Jali et. al. (2004), Pengajian Malaysia, Petaling Jaya:
Prentice Hall.
7. Yusof Ismail & Khayati Ibrahim, Dasar-dasar Kerajaan Malaysia, Kuala
Lumpur: A.S. Nordeen.
8.
Dasar-dasar
Pembangunan Malaysia (1997), Kuala
Lumpur: Institut Tadbiran Awam Negara.
[1] Mardiana
Nordin dan Hasnah Hussin ( 2004 ) , Pengajian Malaysia , Shah Alam ,
Penerbit Fajar Bakti Sdn Bhd ,
hal 181.
[4] Mahdi Shuid
dan Mohd Fauzi Yunus ( 2004 ) , Pengajian Malaysia , Petaling Jaya
, Pearson Malaysia Sdn Bhd ,
hal 94 .
[10] Ruslan Zainuddin et.al, ( 2005 ), Kenegaraan
Malaysia , Shah Alam : Fajar Bakti Sdn. Bhd. hal.45
[11] Ibid ; hal.45
[12] Konsep – konsep Asas Sosiologi,
hal.113
[13] Ibid ; hal 117
[14] Ruslan Zainuddin et.al ( 2005 ) , Kenegaraan
Malaysia , Shah Alam : Fajar Bakti Sdn. Bhd. hal.44
[15] Ibid ; hal.43
[16] Ibid ; hal.45
[17] Nazaruddin Hj.
Mohd Jali et. Al,
(2004), Pengajian Malaysia, Petaling Jaya : Prentice Hall. Hal. 239
[18] Ibid.; hal. 240
[19] Ibid; hal. 240
[20] Yusof Ismail & Khayati Ibrahim, Dasar-dasar
Kerajaan Malaysia , Kuala Lumpur : A.S. Nordeen. Hal
[21] Ibid., hal. 29
[22] Ibid., hal. 29
[23] Mardiana Nordin & Hasnah Hussein,
(2004), Pengajian Malaysia , Petaling Jaya: Fajar Bakti Sdn. Bhd. hal.
230
[24] _______________(1997), Dasar-dasar
Pembangunan Malaysia, Kuala
Lumpur: Institut Tadbiran Awam Negara. hal. 10
[25] Ruslan Zainudin et. Al, (2004),
Kenegaraan Malaysia , Shah Alam : Fajar bakti Sdn. Bhd. hal. 323
No comments:
Post a Comment